offline
- voja64
- Stručni saradnik foruma
- Pridružio: 10 Okt 2012
- Poruke: 25751
|
- 13Ovo se svidja korisnicima: sremac983, Bane san, Mercury, MB120mm, ray ban11, shmele, yrraf, StefanNBG90, Kaplar, ante mpt, miodrag, pein, SVEVID
Registruj se da bi pohvalio/la poruku!
M-84
M-84 je savremeni osnovni borbeni tenk treće generacije proizveden u SFRJ. Korišćen je u svim sukobima na prostorima
bivše Jugoslavije kao i u Operaciji „Pustinjska oluja“ u sastavu kuvajtskih snaga. Paralelno sa raspadom SFRJ raspao se i
lanac proizvodnje ovog tenka zbog čega se M-84 ne proizvodi još od 1992. god.
Tokom sedamdesetih godina 20. veka vojni vrh JNA je doneo odluku da se započne proizvodnja prvog domaćeg tenka. Zbog
nedostatka iskustva u projektovanju i proizvodnji tenkova odlučeno je da kao osnova za izradu domaćeg tenka posluži neki od
postojećih modela tenkova treće generacije. Odlučeno je da to bude sovjetski tenk T-72, koji je u to vreme svrstavan među
najbolje tenkove na svetu. Od Sovjetskog Saveza je kupljena licenca za proizvodnju T-72. Paralelno sa početkom proizvodnje
analizirane su sve prednosti i nedostaci ovog modela kako bi stečena iskustva bila iskorišćena prilikom izrade domaćeg tenka.
Polazeći od toga da je kroz ugovor o licenci za proizvodnju tenka T-72 u zemlji dobijena samo konstrukciona dokumentacija (ali ne za kompletno sredstvo), bez tehnološke dokumentacije i podataka za oklopnu zaštitu i specijalne materijale, i da se u tom trenutku već deset godina u Sovjetskom Savezu serijski proizvodio (toliko je vremenski zastareo), na predlog Vojnotehničkog instituta u razvoj se ušlo sa značajnim modifikacijama i poboljšanjima i izmenama nekih kompletnih podsistema. Prve četiri godine
na ovom projektu bilo je angažovano više od 150 stručnjaka Instituta sa punim radnim vremenom, a zatim naredne tri godine, na aktivnostima posle uvođenja u serijsku proizvodnju tenka M-84, oko 80 stručnjaka. Oni su angažovani radi rešenja motora veće snage, uređaja motora i prenosnika snage i drugih bitnih izmena postojeće konstrukcije tenka. U procesu razvoja tenka obavljena su istraživanja u skoro svim područjima rada Instituta, pa je kao rezultat tih istraživanja uvedeno nekoliko stotina novih tehnologija i tehnoloških postupaka, razvijeni su novi pancirni čelici i nemetali za oklopnu zaštitu, razvijeno je
oko četrdeset specijalnih čelika za jako opterećene delove, nemetalni materijali i postupci zaštite. Uvedeni su domaći podsistemi i komponente: sredstva veze, sve komponente za NBH zaštitu, optičke sprave i uređaji, nove gusenice, savremen sistem za upravljanje vatrom (SUV), više stotina manjih sklopova i elektronskih komponenata. U okviru posebnih istraživanja razvijen je motor od 735 kW (1.000 KS), umesto postojećeg od 573kW (780 KS), a izvršene su značajne izmene na podsistemima motora i transmisiji.
Obavljenim izmenama tenk M-84A razlikuje se od tenka T72 za više od 60%. Po svim bitnim parametrima vatrene moći, oklopne zaštite i pokretljivosti taj tenk je, u to vreme, bio ispred svih savremenih tenkova u svetu. To je potvrđeno kroz uporedna ispitivanja sa najsavremenijim tenkovima u Kuvajtu i Pakistanu, i na osnovu činjenice da se posle ispitivanja Kuvajt odlučio za ovaj tenk. M-84 je imao top kalibra 125 mm, kada su ostali tenkovi imali topovo od 115 i 120 mm, automat za punjenje oruđa, kada drugi tenkovi to nisu imali. Masa tenka je bila 41,5 t, u odnosu na Leoparda 2 i M1 Abramsa od 60 t, imao je veću
pokretljivost, i za 50% veću autonomiju kretanja. Za dva kvadratna metra manju čeonu površinu i manju metu. Specifična snaga vozila izrežena kroz odnos mase vozila i snage motora kod tenka bila je znatno povoljnija. Brzina potkalibarnog projektila 1800 m/s, mase 16 kg, probijao sve oklope savremenih tenkova na udaljenosti od 2000 m. Takve mogućnosti nisu imali zapadni tenkovi. SUV bio je savremeniji od zapadnih tenkova za više od deset godina starosti, a tenk T72 ga nije ni imao, već je morao da stane da bi gađao protivnički tenk.Prototip tenka M-84 proizveden je 1983. godine, a serijska proizvodnja je počela 1984. godine. Novi tenk M-84A prvi put je predstavljen jugoslovenskoj javnosti na „Paradi pobede“ 9. maja 1985. godine u Beogradu. M-84 je projektovan i proizveden u rekordnom vremenu – za samo 5 godina.
Pored osnovne verzije M-84 i M-84A, razvijeno je i više posebnih verzija kao što su M-84K (komandni tenk), M-84AB (izvozna varijanta), M-84ABK (izvozni komandni tenk), M-84ABN (izvozni tenk sa navigacionim sistemom Teldiks), M-84AI i M-84ABI (tenkovi za izvlačenje).
Prema podacima navedenim u Jane’s tanks and combat vehicles recognition guide – 2nd edition iz 2000. godine, do 1992.godine proizvedeno je ukupno oko 600 tenkova M-84 u verzijama A i AB.
M-84 je tenk standardne koncepcije i veoma niske siluete što ga čini izuzetno teškom metom. Sa maksimalnom visinom od 2.19 m, od M-84 je niži samo švedski tenk tipa S koji nema kupolu. U upravnom i borbenom odeljenu ima mesta za tri člana posade (poslužilac topa je zamenjen sistemom za automatsko punjenje), dok se mototransmisiono odeljenje nalazi u zadnjem delu tenka. U upravnom odeljenju nalazi se vozač koji je smešten centralno u odnosu na uzdužnu osu tenka, dok su u borbenom odeljenju smešteni nišandžija i komandir.Telo tenka je sastavljeno od varenih višeslojnih oklopnih ploča. Ova vrsta oklopna se popularno naziva sendvič oklop zato što se oklopne ploče sastoje iz više slojeva različitih materijala koji treba da pruže dodatnu zaštitu od dejstva različitih tipova protivoklopnih sredstava. Najčešće se u sendvič oklop ugrađuje keramički sloj koji smanjuje efekte dejstva kumulativnih
projektila kao i drugi nemetali koji oklop čine elastičnijim.Oklopne ploče na prednjem delu tenka postavljene su pod velikim uglom čime je povećanja efikasnost postojećeg oklopa.
Postavljanje ploča pod velikim uglom takođe povećava mogućnost rikošeta neprijateljskog projektila, a samim tim smanjuje mogućnost uništenja tenka. Prednja gornja ploča je višeslojna, debljine 231 mm. Na njoj se nalazi rebrasta površina uokvirena V ramom koja pruža delimičnu zaštitu vozaču od blata i vode prilikom vožnje po raskvašenom zemljištu, dok je donja prednja oklopna ploča dodatno zaštićena dozerskim nožem koji ne samo da povećava oklopnu zaštitu tenka već mu omogućava da se samostalno ukopa.Bočne strane tenka napravljene su od homogenih oklopnih ploča debljine 80 mm napred i 70 mm pozadi i imaju izuzetno malu površinu, iako pod nepovoljnim uglom, a hodni deo je delimično zaštićen šarnirano vezanim kumulativnim zavesama (ekranima) od čvrste gume. Kumulativna zavesa pruža zaštitu od kumulativnih projektila tako što prevremeno aktivira kumulativni mlaz i neutrališe kumulativni efekat prilikom udara projektila u oklop tenka. Ukupni ekvivalent oklopne zaštite tela tenka je između 550-600 mm homogenog oklopa.Kupola je napravljena od livenog homogenog pancirnog čelika čiji je čeoni oklop debljine 410 mm. Kod modela M-84A u kupolu je sa čeone strane, uliven segment od nemetala debljine 130 mm, što dodatno uvećava zaštitna svojstva oklopa do 700 mm homogenog oklopa.
Tenk M-84A je naoružan topom 2A46 sa glatkom cevi kalibra 125 mm, dužine 50 kalibara (6.250 mm). Na sredini cevi nalazi se gasna komora, a čitava cev je obložena termičkom oblogom koja treba da smanji deformaciju cevi usled visokih temperatura i obezbedi njeno ravnomerno hlađenje prilikom velikog broja opaljenja. Borbeni komplet topa sačinjen je od 42 dvodelna projektila kalibra 125 mm, od kojih su 22 smeštena u kružnom transporteru i odmah spremna za upotrebu (10 trenutno-fugasnih, 6 potkalibarno-pancirnih i 4 kumulativna), a ostalih 20 raspoređeno je u telu tenka (u kupoli nema municije).
Komplet sadrži tri vrste projektila: trenutno-fugasni, kumulativni i potkalibarni. Upotrebom automatskog punjača postignuta je maksimalna brzina paljbe od 2-8 projektila u minutu.
Pored osnovnog naoružanja, M-84 je naoružan jednim spregnutim mitraljezom kalibra 7.62 mm PKT i jednim protivavionskim mitraljezom 12.7 mm postavljenim na okretnoj tureli komandira tenka.
Na prednjoj strani kupole nalazi se 12 bacača dimnih kutija, a desno od blende topa nalazi se nišandžijin IC far. Na desnom boku kupole i pozadi su montirane kutije za smeštaj opreme dok je na levoj strani kupole smeštena cev za savlađivanje vodenih prepreka podvodnim gazom. Ova teleskopska cev, ili „šnorkel“ se razvlači i nakon montiranja omogućava savlađivanje vodenih prepreka dubine do 5 m.
Ispred otvora nišandžije nalazi se optika sistema za upravljanje vatrom zaštićena oklopnim poklopcem. M-84 takođe ima sistem kolektivne NHB zaštite, uređaj za automatsko gašenje požara sa raspoređenih 14 davača, uređaje za ventilaciju i zagrevanje unutrašnjosti tenka, uređaj za stvaranje dimne zavese, tenkovski dekontaminacioni komplet, uređaj za prečišćavanje vazduha i dozerski nož.
Pogonsku grupu čini višegorivni turboprehranjiv 12-cilindrični dizel-motor V46-6 snage 574 kW, sa vodenim hlađenjem dok je u modelu M-84A ugrađen snažniji motor V46-TK snage 735 kW (1.000 KS). Zahvaljujući snažnom motoru M-84 koji je težak 41.000 kg dostiže maksimalnu brzinu na putu od skoro 70 km/h. Motor je poprečno smešten u mototransmisionom odeljenju u zadnjem delu tenka. Autonomija kretanja kreće se od 460 do 700 km uz potrošnju goriva od 260 do 450 l/100 km.
Transmisija tenka je mehaničkog tipa sa planetarnim menjačima (7 stepeni prenosa napred i 1 nazad) i hidrauličnim upravljanjem.
Hodni deo tenka obuhvata, uz potoporne točkove (2 puta 6) i točkove nosače gusenica (2 puta 4), dva gusenična platna, dva lenjivca, dva pogonska točka (nazad) i sistem vešanja. Vešanje je nezavisno-torziono, sa 2 puta 4 amortizera. Gusenice su metalne, sitnočlankaste sa čvrstim zglobom i gumenim umetkom. Kompletan hodni deo vrlo je elastičan, sa velikim dinamičkim hodom točkova (oko 280 mm), što olakšava brzu vožnju tenka po neravninama van puteva.
https://tnh.me/554d36255ccacf2f010a426f
Vredi pogledati ceo link sa koga sam iskopirao ovu sliku kooperanata i gornji tekst za podsećanje i na resto negdašnje proizvodnje NVO za JNA ..iz YISDPRa
|
[/url]
