Ovde ću predstavljati radare kao i osmatračka vozila koje imaju svrhu da otkrivaju tuđu artiljeriju ili neprijateljsko kretanje!
Ratel EAOS - Enhanced Artillery Observation System
Ratel EAOS (Enhanced Artillery Observation System - Unapređeni Artiljerijski Osmatrački Sistem) je znatno modifikovani Ratel APC dizajniran kao Vozilo za podršku (FIST Vehicle). Primarna karakteristika je hidraulički upravljivi jarbol, koji podiže senzorski sklop iznad terenapritom ne izlažući vozilo opasnosti. Senzorski sklop se sastoji od video kamere, sočiva sa velikim zumom, FLIR senzor i laserski daljinomer sa video kanalom. Sistem obezbeđuje precizno osmatranje tokom dana do 20 km i tokom noći do 3,5 km.
U vozilo je postavljen i kompjuterski sistem za obradu podataka i za pružanje koordinata za gađanje, integrisani navigacioni sistem i poziciona kontrola. Poseduje i dodatne radio uređaje za javljanje koordinata meta artiljerijskim i minobacačkim baterijama (obično 3-5 radia). Ratel EAOS nema turelu, i tokom kretanja jarbol je sklopljen na krovu vozila. Postoji i postolje za mitraljez pored poklopca otvora za komandira vozila.
MAMBA - MOBILE ARTILLERY MONITORING BATTLEFIELD RADAR (ERICSSON ARTHUR)
Ovo je radar za otkrivanje artiljerije koji je uveden u operativnu upotrebu Aprila 2002. godine.
MAMBA automatski otkriva, locira i klasifikuje artiljeriju, rakete i minobacače i donosi procenu opasnosti na osnovu oruđa/oružja ili mesta udara. Svi prikupljeni podatci se prenose do borbenog kontrolnog centra. Oprema uključuje i svoje osnovne komandne, kontrolne i komunikacione sisteme za direktno upravljanje kontrabatiranjem.
Domet radara je 20 km (haubice) i 30 km (rakete) sa kružnom greškom (circular error probable - CEP) od oko 30 metara na krajnjim dometima. Sistem je montiran na Alvis Hagglunds BV206 gusenično vozilo koje se lako prenosi avionima ili helikopterima. Operativni izveštaji ukazuju na to da je sistem bio veoma uspešan. (nagađa se da je 8 sistema opeativno)
Ovaj imamo i mi. Dok smo bili na gađanju iz topova, on se nalazio iza nas i zračio nas. Inače kada si pored njega i kada radi u leru, praktično i nečuješ motor.
SNAR-10 je široko rasprostranjeni osmatrački radarski sitem za osmatranje bojišta, montiran je na samohodno oklopno vozilo. Dizajniran je da otkriva stacionarne i pokretne mete na prednjoj liniji bojnog polja. Radar radi na frekvenciji od oko 35 GHz i sposoban je za skeniranje terena kao u horizontalnoj tako i u vertikalnoj ravni. Ovo se postiže nakretanjem antene, što omogućava nadgledanje ogromne površine. Antena ima oznaku IRL-127-1. Radar je 2D Pulsno-Doplerski, sa kompletnim sistemom, izuzev napajanja koje je smešteno unutar kupole vozila. Na zadnjem delu kupole je pravougaoni reflektor antenskog sistema koji je širok skoro kao celo vozilo. U pokretu reflektor je sklopljen unapred na krovu kupole i može biti pokriven prekrivkom. Prilikom osmatranja reflektor se podiže elektromehanički. Uski radarski snop (0.36º širok i 1.3º visok) se kontinuirano okreće u sektoru od +-13.2º. Može da i vrši emitovanje bez skeniranje određenog sektora. U ovom slučaju radarski snop se emituje sa sredine reflektora. Radar radi ili kao Pulsni ili Doplerski radar, s tim da operater vrši selekciju režima rada. U pulsnom režimu je nemoguće odrediti razliku između stacionarnih i pokretnih meta. Za otkrivanje pokretnih objekata, posebno ispred prednje linije jedinica, potrebno je koristiti Doplerski režim ada. Ako je celo bojište pretražuje, koristi se mod pretraživanja po sektorima.
Specifikacije
Osnove SNAR-10:
Frekventni opseg: K-pojas (34,55 - 35,25 GHz)
Izlazna snaga: 14-70 kW
PRF: 2,540 Hz (>24 km domet); 4,410 Hz (do 26 km domet)
Maksimalni domet za pokretne mete
Bez MTI: 10 km (100 mm udar granate); 16 km (vozila); 30 km (brodovi)
Sa MTI: vozila 10 km
Precizno lociranje
Polarne koordinate: <=20 m (domet); <=2 mils (poprečno)
Mrežne kordinate: radijalna greška <=30 m
Vreme za lociranje mete: 20s
širina sektora za pretraživanje: 26.4º
Dimenzije radarskog snopa: 0,36º x 1.3º
Razlikovanje mete: 50m (domet), 6º (poprečno)
Vreme za stupanje u dejstvo: 5 min (pripremljen položaj), <=20 min (nepripremljen položaj)
Artiljerijski radar SNAR-10C, 203. Ar. brigada
SNAR-10 ne može da izračuna trajektoriju projektila ili da locira pozicije odakle se otvara artiljerijska vatra na osnovu udara granate. Međutim SNAR-10 pruža podatke o stacionarnim i pokretnim metama. Normalno je raspoređen blizu pešadijskih ili artiljerijskih osmatračkih mesta. Može pružiti podatke o sopstvenim artiljerijskim dejstvima, beleži i otkriva otvaranje vatre. SNAR-10 takođe može detektovati objekte na moru i nisko leteće helikoptere.
Uveden je u upotrebu u bivšoj Sovjetskoj armiji tokom 1975. godine, do sredine '80-tih godina je ušao u upotrebu u nekoliko država članica Varšavskog ugovora kao i tadašnje JNA.
Ima četvoročlanu posadu. Baziran je na amfibijskom guseničnom vozilu MT-LB sa operativnim dometom od 475 km sa 475 litara dizel goriva u dva rezervoara sa strane unutar šasije. Opremljen je sa 2 HFA/HF R-123M radija (20 do 51,5 MHz), dva poljska telefona i R-124 internim radiom.
Za određivanje pozicije i pravca SNAR-10 koristi ugrađeni navigacioni sistem i dodatnu topografsku opremu sličnu onoj u BRM1/3 izviđačkom vozilu. Svojevremeno je bio veoma dobar sistem usled nekoliko poboljšanja ali ne kao Ruski Zoopark-1 sistem za artiljerijsko kontrabatiranje. Istraživački institut Strela je 1997. godine uradila modernizaciju (SNAR-10 OM). Ugrađena je nova radarska oprema što zajedno sa oklopljnom šasijom daje dobre manevarske osobine.
MSTAR je laki radar za korišćenje u svim vremenski uslovima, sposoban je za otkrivanje helikoptera, vozila i pešadije na preko 20 km.
Napajenje mu je standardna vojna poljska baterija (Army field battery), MSTAR koriste ekipe za Artiljerijsko osmatranje za otkrivanje mesta udara granate u odnosu na metu.
Elektro-luminiscentni displej prikazuje zemljište koje se ne može videti i reljef i može prikazivati prošlo kretanje meta, (target track history).
Radar težine trideset kilograma takođe može biti montiran na vozilo, kao što je Warrior Observation Post Vehicle (Warrior OPV).
Domet otkrivanja: 100 km to 30 km
Sektor osmatranja: 196 to 6,400 mils
Sektor akvizicije: 196 to 710 mils
Težina: 35,3 kg (otpakovan), 55,5 kg (u vreći), 97,7 kg (u kutiji)
1L219M Zoopark-1 Radarski sistem za lociranje artiljerijsko/raketnih dejstava
Ovaj radarski sistem je dizajniran da automatski locira dejstvo neprijateljske artiljerije (minobacači, artiljerija, višecevni raketni i taktički raketni sistemi) na osnovu trajektorije leta granate ili rakete. Dostavlja podatke o lokaciji meta prijateljskoj artiljerijskoj jedinici za kontrabatiranje, takođe pruža procenu štete za njih. Prilikom kontrabatiranja radar pruža podatke o položaju neprijateljske artiljerije i korekcije vate u realnom vremenu, samim time povećava efikasnost od 2 do 2,5 puta (u odnosu na vatru bez izviđanja).
Osnovne karakteristike
Talasna dužina radarskog signala: centimetarska
Širina sektora skeniranja: 90º
Daljina lociranja pozicije nakon prvog projektila (km):
Minobacači 20 km
Artiljerija (topovi) 15 km
MLRS 30 km
Taktičke rakete 40 km
Domet za korekciju vatre (km):
Minobacači 22 km
Artiljerija (topovi) 20 km
MLRS 35 km
Taktičke rakete 40 km
Prosečna greška pri lokaciji položaja dejstva ili udara projektila (m):
Minobacači 35 m
Artiljerija (topovi) 45 m
MLRS 60 m
Taktičke rakete 75 m
Broj meta koje se simultano prate:12
Vreme za početak osmatranja 5 minuta
Shufle ::Jel ovaj Snar 10 josu uvek operativan ? Ne secam se kad sam posledjni put video sliku u VS... E da,kad je nabavljen,koje godine ?
Koliko znam kada sam služio bio je operetivan i dosta dobro očuvan!
Shufle ::Jel ovaj Snar 10 josu uvek operativan ? Ne secam se kad sam posledjni put video sliku u VS... E da,kad je nabavljen,koje godine ?
The SNAR-10 was introduced into service by the former Soviet Army in 1975. By the early 1980s, the SNAR-10 entered service with several members of the former Warsaw Pact as well as the former Yugoslavia Army.
Citat:The SNAR-10 was introduced into service by the former Soviet Army in 1975. By the early 1980s, the SNAR-10 entered service with several members of the former Warsaw Pact as well as the former Yugoslavia Army.
Znači početkom 80-tih Wink
Ma znam to Ron nego me zanimalo koje je tacno godine napravljen i kad je tacno stigao kod nas....no nije ni bitno ionako je informacija nebitna
^odličan snimak da bi razumeli kako funkcionišu ovi radari!
ARTHUR detektuje neprijateljsku artiljeriju putem praćenja trajektorije leta projektila. Originalni ARTHUR može locirati topove na daljini od 15 – 20 km i minobacače 120mm na daljini od 30 – 35 km sa kružnom greškom od 0,45% dometa. Ovo je dovoljno da bi se moglo izvršiti kontrabatiranje od strane sopstvene artiljerije. ARTHUR može da radi sam kao samostalni Radar za lociranje naoružanja srednjeg dometa ili kao Radar za lociranje naoružanja dugog dometa, ako radi u koordinaciji sa još jednim radarom ili ako 4 jedinice rade zajedno. Ova fleksibilnost omogućava sistemu da održava konstantno nadgledanje područja.
Unapređeni ARTHUR Mod B zadovoljava zahteve Britanskog sistema MAMBA za lociranje topova, minobacača i raketa. MAMBA locira topove na daljini od 20 – 25 km i minobacače 120mm na daljinama od 35 – 40 km sa kružnom greškom od 0,35% dometa. MAMBA je uspešno korišćena od strane britanskih trupa u Iraku i Avganistanu.
ARTHUR Mod C poseduje veću antenu, može da detektuje minobacačku granatu na 55 km, topovsku granatu na 35 km kao i rakete na 50 – 60 km u zavisnosti od njihove veličine i da locira mete brzinom od 100 meta u minuti, kružna greška je 0,2% za topove i rakete i 0,1 % za minobacače.
Može se prebacivati avionima C-130 ili okačen o teške helikoptere kao što je Chinook. Njegova avio pokretljivost mu omogućava da bude iskorišćen od strane jedinica za brza dejstva.
Nemačke oružane snage će biti opremljene novom vrstom radara za osmatranje zemljišta (BÜR - Bodenüberwachungsradar) za osmatranje pokreta na zemljištu i na malim visinama sa velikom preciznošću. 19. Maja 2009 prvi od dve demonstracione jedinice je predat na evaluaciju od strane Tehničkog centra Nemačke vojske.
Isporuka od oko 80 BÜR sistema koji su razvijeni od strane “EADS Defence & Security“ je zakazana za 2012 godinu. Namenjeni su za zatvaranje rupa u sferi prikupljanja informacija i izviđanja od strane Nemačkih oružanih snaga. Modifikovana verzija ovog radara namenjena civilnim aplikacijama kao što je osmatranje granica ili industrijskih postrojenja se trenutno razvija.
BÜR sistem je postavljen na DINGO 2 oklopno vozilo napravljeno od strane kompanije “Krauss-Maffei Wegmann“ smeštene u Minhenu. BÜR sistem je baziran na tehnologiji elektronskog skeniranja AESA (Active Electronically Scanned Array), što otvara nove pogodnosti za detektovanje i nadgledanje. Zahvaljujući kontroli elektronskog snopa bez ikakvog odlaganja, radar može da izvrši višestruke izviđačke zadatke u isto vreme i samim time se postiže veća efikasnost i pouzdanost u poređenju sa radarima sa mehanički pokretnom antenom za skeniranje. Svaki BÜR sistem i radar je potpuno operativan iz unutrašnjosti vozila, bez potrebe da posada izlazi napolje.
Prenosni izviđački radari se upotrebljavaju na različitim vrstama terena, sa postavljanjem radarske antene na otvorenom prostoru, a sa postavljanjem operatora u prirodnom zaklonu, objektu ili rovu, sa motornog vozila iz mesta ili u pokretu, sa morske obale i to u svim vremens kim uslovima.
Namenjeni su za osmatranje, otkrivanje, merenje koordinata i identifikaciju pokretnih ciljeva ispred prednjeg kraja i u pozadini protivnika; za osmatranje morskih i rečnih prolaza; za zaštitu važnih objekata (aerodroma, vatrenih položaja oruđa, skladišta, itd.); za zaštitu državnih granica itd.
Od početka primene radara za izviđanje zemljišta do danas, proizvedeno je i nalazi se u upotrebi veliki broj tipova koji se međusobno razlikuju prema masi, načinu nošenja ili transporta, dometu, prema zadatku koji obavljaju ili prema nivou jedinica kojima se dodeljuju.
Prema zadatku koji obavljaju dele se na:
- Radare za izviđanje ciljeva na zemljištu radi upozorenja;
to su obično lagani, prenosni radari malog dometa, sa manje tačnim koordinatama;
- Radare za izviđanje ciljeva na zemljištu sa tačnim određivanjem
koordinata; služe za dobijanje elemenata za otvaranje i korekciju artiljerijske vatre, pa se nazivaju artiljerijskim radarima;
- Radare za određivanje vatrenih položaja minobacača ili haubica.
Prema ostalim performansama (masa, način nošenja, domet), radari za izviđanje ciljeva na zemljištu dele se na:
- Male radare za izviđanje zemljišta, dometa do 10 km;
nosi ih i opslužuje jedan poslužilac, a obično se koriste na nivou voda ili čete;
- Srednje radare za izviđanje zemljišta, dometa do 25 km;
prevozni su i opslužuje ih jedan ili više poslužilaca, a primenjuju se na nivou bataljona i brigada; određivanje koordinata je dovoljno tačno za otvaranje artiljerijske vatre, i
- Velike radare za izviđanje zemljišta sa dometom preko 25 km
Sa razvojem tehnologije broj poslužilaca se smanjuje, smanjuje se težina i pojednostavljuje rad. Već danas je ovakva podela prevaziđena zbog toga što se proizvode radari koji po dimenzijama i masama spadaju u male radare a po dometu u srednje ili velike a opslužuje ih samo jedan poslužilac.
Mogu da rade i u pokretu, pa je njihovu lokaciju veoma teško odrediti. Zbog pokreta, stalno se menjaju pokrivena i nepokrivena područja osmatranja. Stoga je otežano ne samo određivanje njihove lokacije, već i primena odgovarajućih taktičkih i tehničkih protivelektronskih dejstava. Masovno se koriste u savremenim oružanim snagama, prvenstveno u
kopnenoj vojsci.
Savremena borbena dejstva, karakterisana sve većom gustinom ciljeva po dubini i velikom pokretljivošću, uvećala su zonu odgovornosti pojedinih nivoa komandovanja. To od radara zahteva veći domet. Reljef zemljišta ograničava domet, pogotovo na brdovitom ili pošumljenom zemljištu.
Princip rada
Prenosni izviđački radar PR-15 temelji se na doplerovom efektu. Doplerov efekat je pojava promene frekvencije talasnog procesa pri međusobnom relativnom kretanju izvora talasnog procesa i prijemnika. Kada se izvor talasa kreće prema prijemniku, detektuje se talasni proces veće frekvencije od one koju izvor stvarno emituje. U suprotnom slučaju, kada se izvor udaljava, detektuje se signal niže frekvencije.
Radar je potpuno koherentan. Pod potpunom koherencijom se podrazumeva da su fazni odnosi svih signala u električnim kolima uređaja, bez obzira na njihovu frekvenciju ili talasni oblik, međusobno čvrsto vezani i da se održavaju konstantnim za sve vreme rada radara. Signali čija frekvencija nije direktno izvedena iz frekvencije osnovnog oscilatora,
deljenjem ili umnožavanjem njihove frekvencije, dovode se u koherenciju sa ostalim signalima primenom faznoregulacionih petlji. Međusobno čvrsti fazni odnosi dvaju koherentnih oscilacija odnose se kako na osnovne, tako i na više harmonike, a takođe i na komponente faznih šumova sadržanih u talasnom obliku oscilacija.
Razvoj radarskih sistema za izviđanje ciljeva na zemljištu snažno je potaknut razvojem novih mikrotalasnih i informacionih tehnologija (poluprovodnički pojačavači, štampane antene, mikroprocesori opšte namene, operativni sistemi za rad u realnom vremenu, digitalni procesori signala itd.).
Značajan je uticaj imala i primena sofisticiranih algoritama za digitalnu obradu signala koji su prvobitno razvijani za potrebe modernizacije radara za izviđanje ciljeva u vazdušnom prostoru kao i avionskih radara.
Nekada su radari iz ove grupe bili usko specijalizovani za pojedine zadatke (izviđanje kretanja ljudi, određivanje koordinata ciljeva na zemljištu za potrebe artiljerije, radari za otkrivanje položaja minobacača i sl.).
Današnji radari za izviđanje ciljeva na zemljištu su multifunkcionalni
radari koji u sebi integrišu funkcije otkrivanja pokretnih objekata različitih po tipu i po brzini kretanja, navođenje i korekturu artiljerijske vatre i otkrivanje niskoletećih ciljeva (helikoptera i bespilotnih letelica).
Otkrivanje protivničkih snaga i njihovih pokreta na bojištu je posebno težak tehnički problem. Tu se ne radi, kao u slučaju osmatranja vazdušnog prostora, o uvek vidljivom cilju na jednoličnoj pozadini, što tehnički znači sa velikim kontrastima, već se radi o ciljevima koji se malo ili skoro uopšte ne razlikuju od pozadine pune stalnih odraza. Ovi radari detektuju ciljeve s jakim „zemaljskim klaterom“ u pozadini, jer je zemljište obasjano glavnim snopom radarske antene, za razliku od radara
namenjenih za osmatranje vazdušnog prostora, koji zemljište obasjavaju donjim bočnim snopom. Sem toga, ti ciljevi se najčešće kreću po neravnom terenu, pa se, zbog pravolinijskog prostiranja elektromagnetskih talasa, naizmenično pojavljuju i nestaju. Zbog toga je selekcija pokretnih ciljeva veoma značajna u ovim radarima, koji su u bliskoj prošlosti često realizovani kao impulsno-doplerovi radari.
Jedan od osnovnih razloga za to je jednostavna konstrukcija takvih radara a posebno, jednostavna realizacija bloka za obradu signala. Najsloženije radnje u ovom domenu, detekciju i klasifikaciju ciljeva, najčešće je obavljao čovek, tako da nije bilo potrebe za korišćenjem digitalnih procesora koji su tada bili relativno velikih dimenzija i vrlo zahtevni kad su u pitanju mikroklimatski uslovi. Ovo je znatno pojednostavilo projektovanje i proizvodnju radara, posebno kada se ima u vidu činjenica da se u malim radarima moralo posebno voditi računa o uštedi prostora,
te da se nisu mogli stvoriti povoljni mikroklimatski uslovi kao u kabinama velikih radara.
Nedostatak ovakvog načina obrade signala je pre svega dug vremenski interval dobijanja informacija o cilju zbog inertnosti operatora. Ovome treba dodati nemogućnost stvaranja sintetičke slike osmatranog sektora i otežano slanja dobijene informacije dalje u sistem. Ovi nedostaci nisu bili značajni sve dok su „mali radari“ bili usko specijalizovani i više služili kao dopuna drugim senzorima.
Razvojem novih mikrotalasnih i informacionih tehnologija stvoreni su uslovi da se algoritmi za obradu radarskih signala, koji se neprekidno razvijaju i koriste u osmatračkim radarima PVD, implementiraju i u „malim radarima“. To znači da savremeni radarski sistemi za izviđanje ciljeva na zemljištu rade na istim principima i imaju slične performanse kao i klasični, „veliki radari“.
Iako se savremeni mali radari ređe projektuju kao impulsnodoplerovi, jednostavna konstrukcija novih i jeftina modernizacija postojećih radara, čine ih atraktivnim i danas.
Osnovna odlika impulsno-doplerovih radara je visoka vrednost frekvencije ponavljanja impulsa (Pulse Repetition Frequency, PRF), pri čemu je trajanje impulsa jednako trajanju pauze radarskog signala. To znači da su vrlo slični radarima s kontinualnim zračenjem (Continuous Wave, CW), kod kojih je obavezna upotreba dve dovoljno izolovane antene i koji se
koriste ukoliko je bitan parametar brzina cilja, a ne i daljina, jer se njima jednostavno mogu meriti Doplerove frekvencije.
Radar za kontrabatiranje (COBRA) je je najnapredniji svetski sistem za lociranje naoružanja koji se sastoji iz radara visokih performansi, naprednog obradnog i integrisanog, fleksibilnog komandnog, kontrolnog i komunikacijskog sistema.
Sistem uključuje najnaprednije uređaje za digitalnu obradu podataka i naprednu potpuno faziranu radarsku antenu.
COBRA zadovoljava zajedničke operativne zahteve Francuske, Nemačke i V. britanije.
Self-contained Configuration:
Single cross-country vehicle chosen by User. No levelling or stabilisation jacks required. Integrated Artillery C3 equipment – automatic reports to higher command.
Navigation/coverage: COBRA INU error is less than10 metres in20 kilometres. INU also provides antenna attitude information. Detection Coverage is 90 Degrees out to >40 kilometres, corresponding to 1200 Km2.
Antenna Technology: Fully-active phased array; Electronic scanning in azimuth and elevation (phase/phase); 2780 T/R modules containing MMICs
Antenna Sector: Electronic scan 90°, within available 270°
Processing: Agility in waveform and frequency (C-band)
Digital pulse compression / doppler filtering
Clutter map, CFAR and censor map
Target recognition – weapon classification
Battery location, Impact locations, Battery width and orientation
Priority of weapons and area
Rate of acquisition >240 weapons in <2minutes
Range: >40 kilometres
Shelter: Shell fragment protection using Aramid Laminat layer
Air Conditioner: Controlled air temperature with available gas, chemical and particle filtration (NBC).
Power supply: Diesel generator, 47 kVA
