offline
- kljift
- Legendarni građanin
- Pridružio: 11 Okt 2009
- Poruke: 7241
|
Sistema de perfeccionamiento empresarial (SPE)
Vojska ima svoju ulogu u kubanskoj ekonomiji još od šezdesetih, uglavnom obezbjeđujući radnu snagu za projekte u poljoprivredi i ruralnom razvoju kroz organizacije poput Omladinske Radničke Armije i Teritorijalnih jedinica Milicije. Osamdesetih, vojna proizvodnja je rasla i Kastrov režim je uspostavio Unaprijeđeni sistem Preduzetništva za potrebe upravljanja vojnim fabrikama i drugim poslovima. Gubljenje ekonomske podrške od svog sovjetskog patrona ranih devedesetih ozbiljno je pogodilo kubansku ekonomiju i bruto društveni proizvod padao je za više od 10% procenata godišnje u periodu 1991 i 1993. Ekonomska kriza u ovom periodu vodila je Kastrov režim ka uvećanju vojne uloge u upravljanju ekonomijom. Obezbjeđujući ekonomiju i državnu bezbjednost, vojska će postati ključna za očuvanje režima tokom Specijalnog perioda.
Osamdesetih, oficiri kubanske vojske slani su u evropske zemlje radi edukacije i obučavanja u poslovnim metodama, organizacionim i tehničkim vještinama koje bi kasnije implementirali u vojnoj industriji i rastućem broju civilnih preduzeća. Kao rezultat, kubanski oficiri postali su novi menadžeri i administratori kubanske ekonomije. Drugim riječima, vojnici – tehnokrate. No vođstvo Ministarstva Odbrane zahtijevalo je od vojnika da budu više od tehnokrata. Tokom Specijalnog perioda od oficira su zahtjevane četiri vještine, da budu dobri borci, političari, administratori i farmeri. Ovo je uvećalo političku moć, prestiž i profil kubanske vojske. Kao rezultat toga, oružane snage osigurale su svoju poziciju i odbranu svojih interesu u bilo kojoj budućoj tranziciji, naročito kada je arhitekta kubanskih ekonomskih reformi niko drugi do Raul Kastro – patron svih vojnih vrijednosti.
Po riječima jednog kubanskog oficira, lojalnost prema Raulu u vojsci narasla je toliko da je nazivaju “Raulovom Partijom”.
A “Raulova Partija” posebno će se istaći tokom Specijalnog perioda koga će pratiti ekonomske reforme. Specijalni period (1991 – 1996) ili bolje rečeno prekid bliskih veza između SSSR i Kube značiće obustavu subvencija Kubi u vrijednosti od oko 5 milijardi dolara godišnje. Kuba će sa jedne strane ostati bez snadbijevanja naftom, vještačkim đubrivima, pesticidima, rezervnim dijelovima, a sa druge strane i bez tržišta SSSR i zemalja SEVa koji su činili 85% ekonomske razmjene. Rashodi za vojsku smanjiće se i do 75% praćeni nedostatkom rezervnih dijelova, goriva, sredstava za obuku te smanjivanjem vojnog personala. Sve ovo uzrokovalo je deprofesionalizaciju, a po nekim podacima i demoralizaciju oružanih snaga.
Kao rezultat materijalnih i političkih izazova u društvu i Revoluciji, kubansko vođstvo je kao i šezdesetih angažovalo vojsku, njena iskustva i ljudstvo u restruktuiranju ekonomije. Drugim riječima, tehničke mogućnosti lojalne i disciplinove institucije poput vojske pod bespogovoranim autoritetom Raula Kastra doprinijele su u odluci režima da se osloni na kubansku vojsku u implementaciji Raulovih predloga za ekonomsku modernizaciju. Kubansko vođstvo moralo je da se osloni na vojsku i zbog toga što su sve ostale institucije, Komunistička Partija iznad svih, podbacile. “Institucionalna skleroza”, političke promjene, ekonomska kriza kubanski režim oslonile su isključivo na FAR.
Militarizacija režima i preovlađujući uticaj vojske u svim aspektima politike i ekonomije izgledali su kao odgovor na tekuću situaciju. Prema riječima jednog stranog diplomate baziranog u Havani 1995, kubanska vojska je bila jedna od nekoliko ako ne i jedina institucija koja je stvarno i istinski radila. Uspješno je ispunila vakum kolapsiranog sistema.
Čak i prije raspada SSSR i Specijalnog perioda, Raul i vojska su pozivani u pomoć u upravljanju ključnim segmentima ekonomije. Na partijskim kongresima osamdesetih, Raul Kastro je insistirao na uvođenju vojne efikasnosti i discipline u civilnu ekonomiju.
Predominantna uloga vojske nije dovela ni do tenzija između civilnog i vojnog sektora, štaviše javila se jedna vrste kohezije. Ekonomske aktivnosti vojske značile su i određene finansijske benefite za institucije i određenu kompenzaciju za velike gubitke od države dodijeljivanih resursa uz omogućavanje aktivnim i penzionisanim oficirima zaposlenje izvan sve manje i manje armije. Ministarstvo Odbrane bilo je sposobno da samofinansira više od 50% svojih troškova u 1996 godini, obezbjeđujući hranu i poslove za svoj sastav. Takođe, prema mnogim analitičarima, industrije upravljane od strane vojske su najefikasnija i najprofitabilnija preduzeća u zemlji. Ohrabrujući rezultati programa vodili su do odluke na partijskom kongresu o usvajanju SPE u svim industrijama kao dominantne strategije.
U 1997-98 Vojsci je narađeno da produže SPE na civilni sektor. Marta 1998 Raul Kastro objavio je da će od 2,000 preduzeća vođenih od strane civila biti zatraženo da usvoje vojne tehnike menadžmenta u narednih 5 godina. Po podpredsjedniku Kube Karlosu Lagu, sredinom 2000, više od trećine postojećih preduzeća započelo je process restruktuiranja. Ekspanzija povjerenja u upravljačke tehnike FARa dovela je do povećanja efikasnosti uz opasku jednog od generala da civili bolje uče da se ponašaju kao vojnici.
1992-1993 vojska je počela da proširuje svoju kontrolu u industrijama i ekonomskom sektoru uključenom u transsakcijama čvrstom valutom. Najpoznatije vojno preduzeće, povezano sa GAESA, je velika turistička agencija poznata kao Gaviota Tourism Group. Njen šef je general Luis Perez Rospide. Najvažnije je i najprofitabilnije je vojno preduzeće koje pokriva 30% svih vojnih troškova, obezbjeđujući zaposlenje za 25% demobilisanih trupa. Gaviota is je umiješana u svaki aspekt turizma na Kubi, uključujući luksuzne hotele, diskoteke, restorane, lov, marine, spa centre, autobuske ture, ribarske ekskurzije, 11 šoping molova i veliku flotu taksija i avionskih letova koji prebacuju turiste uz pomoć vojnih pilota. Radi se o najmanje 10 preduzeća u sistemu Gaviota koji upravljaju sa barem 20% od ukupne kubanske turističke trgovine. Od 1993, Gaviota je uspostavila veći broj podružnica koja su takođe pod upravom GAESA.
Turizam je prevazišao Industriju šećera kao najveći sektor u ekonomiji kasnih devedesetih, i potencijalni “upliv” američkih turista na ostrvu samo će uvećati vojne profite. Do 2013, turistički sektor činio je 10% kubanskog BDP. Turizam je vodeći izvor u razmjeni sa inostranstvom i važan je u osiguravanju uvoza hrane i robe široke potrošnje na ostrvu, oboje vitalnih za održavanje socijalne stabilnosti.
Kada se strani turista sunča na Sol Melia ili Club Med rezortu na Kubi, obilazi zemlju avionima Aerogaviota, posjećuje havanski Moro dvorac, uživa u kubanskoj kuhinji u restoranima uz Cohiba cigaru posle večere, on nesvjesno doprinosi diversifikovanim poslovnim poduhvatima Kubanske vojske koji godišnje donose oko 1 milijarde dolara.
Oružane snage nisu samo uključene u internacionalnu turističku industriju već i u lukrativne poslove domaće industrije. Vojska posjeduje lanac prodavnica TRD Caribe S.A. koji radi na više od 400 lokacija širom ostrva i opskrbljuje Kubance sa američkim dolarima. "TRD" je akronim za "Tiendas de Recuperacion de Divisas," ili prodavnice za izvlačenje strane valute. Koristeći Wal-Mart strategiju, TRD Caribe razlikuje se od drugih državnih takmaca u stalnoj ponudi popusta na robu široke potrošnje kineskog porijekla.
GAESA ili Grupo de Administracion Empresarial S.A. (Enterprise Management Group Inc.), je holding kompanija od velikog značaja za kubansko Ministarstvo Odbrane. Među njegovim najvidljivijim podružnicama je Gaviota S.A., koja direktno kontroliše 20-25 procenata soba u kubanskim hotelima u partnerstvu sa inostranim hotelijerima, i Aerogaviota, domaći avio – prevoznik koji transportuje turiste u remontovanim sovjetskim vojnim avionima kojima upravljaju piloti kubanskog ratnog vazduhoplovstva. Pod GAESA menadžerskim timom, kubanski vojno – industrijski kompleks - Union de la Industria Militar obezbjeđuje logističke servise, poput održavanja rent – a- cara i popravki turističkih autobusa, za strane i joint ventures kompanije na ostrvu.
Čovjek koji stoji iza transformacije kubanskih Fuerzas Armadas Revolucionarias (FAR) u glavnu ekonomsku snagu je general Raul Kastro, kubanski ministar odbrane i nasljednik starijeg brata Fidela. Kasnih osamdesetih, tokom progresivnog smanjivanja isporuka sovjetskih materijala i subvencija, Raul Kastro je predstavio Sistema de perfeccionamiento empresarial (SPE) – sistem unapređenja menadžmenta, koji je omogućio da kubanska vojska postane pogodna za poslovanje. Nestankom sovjetskog bloka 1991 uslijedile su ozbiljne ekonomske krize koje su ugrozile opstanak režima, mlađi Kastro otišao je još dalje uspostavljanjem državnih korporacija poput Gaviota tourism group za zajednička ulaganja sa stranim kapitalom. Danas, vojska ne samo da je većinom samofinansirajuća institucija već je i glavni igrač u čitavoj kubanskoj ekonomiji.
Raul Castro povjerio je vojnoj menadžerskoj eliti stalni nadzor vojne poslovne imperije. Zamjenik ministra odbrane, General Julio Casas Regueiro, i Maj. Luis Alberto Rodriguez Lopez-Callejas, zet Raula Kastra, rade kao direktori i članovi upravnog odbora GAESA holdinga. Po prilivu novca, ključno preduzeće vode oficiri visokog ranga, kao u slučaju Gaviote koja je pod upravom brigadnog generla Luis Perez Rospide.
Vojna menadžerska elita oko Raula Kastra produžila je svoje pipke daleko izvan GAESA holdinga. Veći broj starijih vojnih oficira preuzelo je civilna ministarstva i industrije. Bivši direktor MuPa komandant Ramiro Valdes Menendez, došao je na čelo elektronske industrije otkako je postao predsjednik Grupo de la Electronica 1996. General Ulises Rosales del Toro postavljen je u strateški važnom Ministarstvu šećera (MINAZ) 1997. Naredno civilno ministarstvo blisko povezano sa vojskom su Bazne Industrije (MINBAS). Pod vođstvom inženjera Marcos Portal Leona, još jednog povjerenika Raula Kastra, MINBAS nadzire državnu energiju, rudarenje i farmaceutski sektor koji je još uz turizam drugi po deviznom prilivu.
Tokom približavanja Fidela Kastra Pekingu od pada sovjetskog komunizma, nekoliko kubanskih analitičara prepoznalo je paralele između kubanskog FARa i kineske Narodnooslobodilačke armije, naročito sa kineskim "bingshang," ili vojnim oficirima pretvorenim u biznismene, i njihovu glavnu ulogu u kineskoj autoritarnoj tranziciji u limitiranu tržišnu ekonomiju.
Novembra 1997, Raul Kastro je otišao u Kinu "da nauči više o kineskom iskustvu u konstruisanju ekonomije." Po Domingo Amuchastegui, "kada je Raul Kastro otišao u Kinu [1997], proveo je mnoge sate razgovarajući sa Zhu Ronđi [kineski premijer i arhitekta ekonomskih reformi pod Jiang Zeminom] i pozvao je glavnog Žuovog savjetnika da posjeti Kubu. Ovaj čuveni savjetnik posjetio je Kubu, uzrokujući veliki “udar”, razgovarajući sa kubanskim vojnim liderima i direktorima satima i danima..." No, dodao je Amuchastegui, "bila je jedan osoba koja je odbila da sluša Žuovog ekonomskog savjetnika. To je bio Fidel Kastro."
Dok je podržavao militarizaciju kubanske ekonomije, Fidel Kastro se opirao bilo kakvoj liberalizaciji ekonomije na ostrvu. Stariji Kastro, tokom njegove posjete Kini 2003, izgledao je zbunjen uviđajući kapitalističke promjene u Narodnoj Republici: "Nisam siguran kakvu vrstu Kine sam posjetio," priznao je Kastro, "jer tokom prve posjete [1995], vaša zemlja je išla u jednom pravcu, a danas sasvim u drugom”.
Preduzeća i industrije pod paskom vojske
Gaviota S.A. [hoteli]
• Aerogaviota S.A. [domaći turistički avio - prevoznik]
• TRD Caribe S.A. [prodavnice]
• Union de la Industria Militar [odbrambena industrija]
• Grupo de la Electronica [elektronika i IT hardware/services]
• Habanos S.A. [cigare]
• Sugar Ministry [industrija šećera]
• Cuban Civil Aviation Corp. [Cubana i Aerocaribbean avio - prevoznici, aerodromske usluge]
Menadžeri u uniformi
• Gen. Raul Kastro [ministar odbrane i nasljednik Fidela Kastra]
• Gen. Julio Casas Regueiro [zamjenik ministra odbrane i član borda, GAESA]
• Maj. Luis Alberto Rodriguez Lopez-Callejas [Direktor, GAESA]
• Col. Armando Perez Betancourt [glavešina komisije za unapređivanje menadžmenta]
• Gen. Luis Perez Rospide [direktor, Gaviota S.A.]
• Comandante Ramiro Valdes Menendez [direktor Elektronske grupe]
• Gen. Ulises Rosales del Toro [direktor Industrije šećera]
• Col. Luis Bernal Leon [direktor odbrambene industrijske grupe]
• Col. Oscar Basulto Torres [kopredsjednik, Habanos S.A.]
• Gen. Rogelio Acevedo Gonzalez [predsjednik, kubanske civilne avio - korporacije.]
Španska Sol Melia i francuski Club Mediterranee su jedni od partnera Gaviota S.A.u zajedničkom upravljanju i marketingu Gaviotinih hotela i rezorta raspoređenih širom Kube. Po posljednjim podacima, Gaviota kontroliše 8,539 od oko 40,000 hotelskih soba na ostrvu. Aerogaviota S.A. je u vojnom vlasništvu i obavlja letove na domaćim linijama, naročito za potrebe turističke industrije. Zapošljava pilote kubanskog ratnog vazduhoplovstva i uglavnom koristi konvertovane i remontovane sovjetske transportne avione. Havanski Morro Castle turistička tačka dio je vojne holding kompanije za muzeje, Morro-Cabana Historical i Military Complex pod upravom su pukovnika Hermana Vašingtona. El Aljibe, po svim podacima jedni od najprofitabilnijih restorana u Havani, pripadaju Palmares S.A., podružnici Grupo Cubanacan S.A., kubanskog državnog turističkog konglomerata povezanog sa MuPom (aparatom državne bezbjednosti) pod FAR generalom Abelardom Colome Ibarra. Cohiba registrovana kao kubanska brendirana cigara Habanos S.A., je joint venture između kubanske državne TabaCuba i francusko – španske firme Altadis S.A. Kubanski menadžerski tim pod vođstvom je FAR pukovnika Oskara Basulto Torresa.
Direktor major Luis A. Rodriguez Lopez-Callejas prijavio je ukupni prihod kubanskih vojnih preduzeća pod holding kompanijom GAESA od US$970 miliona dolara u 1997 godini.
Rast ekonomije pod vojnom kontrolom , otvorio je potencijalno lukrativne pozicije za angažovane oficire. Kubanski Import-Export Corporation (CIMEX), komercijalni konglomerat od 1 milijarde dolara pod vođstvom pukovnika Hektora Oroza Busutina, odgovorna je za obradu gastarbajterskog novca, oblasti u kojoj se očekuje rast usljed promjene regulative sa SAD.
Dualni monetarni sistem
Jedan od najvažnijih vojnih industrijskih kompleksa je Industrial Military Union (UIM). UIM je najveći vojnoindustrijski kompleks sačinjen od oko 230 fabrika i kompanija. UIM, nekada vođen od strane generala Luis Perez Rospide važnog tehnokrate i Rauliste, sada je pod komandom pukovnika Luis Bernal Leona. Pukovnik Bernal je još jedan važan tehnokrata koji je značajan dio svoje edukacije iz oblasti menadžmenta prošao u Evropi. UIM, naročito Ernesto Che Guevara vojnoindustrijsko preduzeće, bili su prvi kompleks izabran za restruktuiranje pod novim sistemom unapređenja poslovanja. UIM je angažovan u biotehnologije, šećerane, farmaciju, i proizvodnju i opravku lakog naoružanja i roba široke potrošnje. Od 1996 UIM je uvećao učestvovanje u civilnoj ekonomiji, proizvodnji odjeće, mehaničkih i potrošačkih sredstava za civilno tržište dodatno obezbjeđujući servisiranje industrijske opreme i potrošačke robe. Vjeruje se da vojska pokriva 32% proizvodnje namijenjene civilnim sektorima proizvodnje na ostrvu. Takođe, više od 75% svih opravki i rezervnih dijelova za civilne industrije dolazi iz vojnih preduzeća. UIM se angažovao i u proizvodnji naoružanja i vojne opreme, u velikoj mjeri za izvoz. Na primjer, Ernesto Che Guevara kompleks proizvodi projektile, a Francisco Aguilar od 1997 dva tipa pušaka (srednjekalibarska povećane preciznosti Aleksandro i teška Mambi).
Predominantna ekonomska moć kubanske vojske demonstrira se doprinosom kojim vojna preduzeća učestvuju ekonomiji: 89% izvoza, 59% dohotka od turizma, 24% prihoda od proizvodnje, 60% čvrste valute iz velikoprodajnih transakcija, 66% čvrste valute ostvarene u maloprodaji, zapošljavanje 20% državnih radnika.
|
[Link mogu videti samo ulogovani korisnici]
